Aladdin ( 2019 )

در راستای سیاست های جدید دیزنی در ساختن نسخه زنده یا همان لایو اکشن، اینبار فیلم سینمایی « علاءالدین » به سینماها آمده است. پیش از این انیمیشن « علاءالدین » از کمپانی دیزنی در سال 1992 به اکران درآمده بود که یکی از موفق ترین ساخته های دیزنی محسوب می شود. انیمیشنی که با موسیقی جذاب و البته صداپیشگی رابین ویلیامز در نقش غول چراغ جادو، خاطرات زیادی را برای علاقه مندان به سینما بر جای گذاشت. حالا پس از سالها، نسخه لایو اکشن این عنوان با بازی ویل اسمیت به سینماها امده و امیدوار است که بتواند با فروش مناسب خود، پول فراوانی را به حساب دیزنی سرازیر نماید.

داستان فیلم درباره یک خرده دزد خیابانی به نام علاءالدین ( منا مسعود ) می باشد که در خیابان ها پرسه می زند تا بتواند دزدی های خود را انجام دهد. اما او زمانی که با شاهزاده ای به نام یاسمین ( نائومی اسکات ) مواجه می شود، یک دل نه بلکه صد دل عاشق او می شود. اما او زمانی که قصد ابراز علاقه دارد توسط آقای جعفر ( مروان کنزاری ) دستگیر می شود. علاء الدین می پذیرد تا به ازای آزادی اش، چراغ جادویی را برای جعفر بدزد اما کار طبق برنامه پیش نمی رود و خود علاء الدین چراغ را تصاحب می کند و متوجه می شود که داخل آن غولی ( ویل اسمیت ) قرار گرفته که می تواند سه آرزوی او را برآورده نماید و...

یکی از عمده ایراداتی که می توان به نسخه لایو اکشن « علاءالدین » نسبت داد، بی هدف بودن فیلم است! کمپانی دیزنی در سال 1992 هرآنچه که می توانست با این قصه در سینما ارائه دهد را در قالب انیمیشن منتشر کرد و بالاترین سطح موفقیت را نیز کسب کرد. به نظر می رسد پس از گذشت ربع قرن از ساخت آن انیمیشن، سازندگان فیلم می بایست در بازسازی که انجام داده اند حرف جدیدی برای گفتن داشته باشند، اما فیلم « علاءالدین » همان مسیری را طی می کند که انیمیشن طی کرده بود، با این توضیح که در اینجا همه چیز ساده تر از گذشته دنبال می شود و به نظر می رسد که اینبار خبری از توجه به جزئیات در کار نبوده است.

بسیاری از ترانه های نسخه کلاسیک در اینجا نیز با تنظیمی مجدد اجرا شده اند که می تواند خاطرات تماشاگران قدیمی سینما را زنده نمایند. در این میان یکی دو تایی هم ترانه جدیدی در قصه گنجانده شده که می تواند شنیدن آن هیجان انگیز باشد اما مشکل اینجاست که زمان پخش این ترانه ها در فیلم خیلی با نقطه عطف داستان سر سازگاری ندارد و در بدترین زمان ممکن به مخاطب ارائه می شود! عجیب است که زمانبندی این ترانه ها دچار مشکل است چراکه دیزنی استاد بلامنازع نحوه بکارگیری صحیح ترانه و آواز در جریان قصه است و هیچ کمپانی دیگری توان رقابت با او را در این عرصه ندارد. اما این اتفاق افتاده و باعث شده ترانه های جدید فیلم تاثیرگذاری خود را از دست دهند.

در بخش روایت نیز فیلمنامه به جایگاهی فراتر از نسخه کلاسیک نمی رسد. اما مشکل اینجاست که روایت « علاءالدین » بصورت لایو اکشن می تواند محدودیت های خاص خود را داشته باشد. شاید اگر به دیگر لایو اکشن های ساخته شده از داستان های کلاسیک دیزنی نگاهی بیندازیم، بتوانیم آنها را در کنار انیمیشن بپذیریم. اما در « علاءالدین » موارد فانتزی زیادی مطرح است که اصولاً سازماندهی آن در یک فیلم سینمایی زنده با مشقت زیادی مواجه می کند. فارغ از غول چراغ جادو و فضای کلی فیلم، جغرافیای اثر نیز محدودیت های پیچیده ای را برای سازندگان فیلم سینمایی ایجاد کرده که اگر به آن بی توجهی شود، اثر را دچار ضعف می کند و این اتفاقی است که در « علاء الدین » نیز رخ داده. در نسخه لایو اکشن ما به سختی می توانیم جغرافیای فیلم را باور کنیم و مهمتر از آن اینکه شخصیت های فیلم نشانی از ویژگی های محیطی که در آن قدم می زنند و می دوند و گاهی به جنگ با یکدیگر می پردازند را ندارند. آنها هرگز خاکی نمی شوند و لباس هایشان در هم تنیده نمی شود؛ آن هم در منطقه جغرافیایی که به خاک و شن و طوفان شن مشهور است!

یکی دیگر از ضعف های اثر را می توان بازیهای بد بازیگران عنوان کرد که در سقوط فیلم نقش بسزایی ایفا کرده اند. منا مسعود به عنوان بازیگر نقش اصلی فیلم، بازی اغراق شده ای در نقش علاءالدین داشته و میمیک های صورت او شبیه به انیمیشن های کلاسیک است! مشخص نیست که این تصمیم گای ریچی بوده که اینچنین بازی او را هدایت کرده یا توانایی بازیگری او در این حد می باشد. دیگر بازی عجیب و غریب فیلم را مروان کنزاری در نقش جعفر رقم زده است. البته بخش زیادی از بازی ضعیف او شامل شخصیت پردازی ضعیف جعفر نیز می گردد که منجر به خلق لحظات کمیکی در فیلم گشته است! در این میان شاید تنها بازیگر فیلم که توانسته طنازی اثر را در حد قابل قبولی حفظ نماید، ویل اسمیت در نقش جنی باشد.

در مجموع باید گفت که هیچ دلیل واضحی برای ساخت نسخه لایو اکشن « علاءالدین » وجود نداشته و با اکران فیلم می توان به این نکته بیش از هر زمان دیگری تاکید کرد. نسخه سینمایی « علاءالدین » در تمامی بخش ها در مقایسه با انیمیشن کلاسیک یک رده عقب تر است و زمان بیش از دو ساعت آن نیز حوصله تماشاگر را سر خواهد برد. اینکه این قصه با فرم قدیمی اش بی آنکه حرف جدیدی برای گفتن داشته باشد، تا چه حد بتواند مخاطب امروز سینما را جذب نماید را واکنش تماشاگران به لایو اکشن جدید دیزنی تعیین خواهد کرد.

علاء الدین
امتیاز: 8 از 10
----------------------------------
سال 2019 میلادی رو باید سال بازسازی انیمیشن های به یاد ماندنی استودیوی والت دیزنی دونست، سالی که تا جایی که حافظه م یاری کنه دو بازسازی لایو اکشن "شیر شاه" (بازسازی شیر شاه 1994) و "علاء الدین (بازسازی علاء الدین 1992) راهی پرده های نقره ای سینما شده. دو فیلمی که با وجود دریافت نقدها و امتیازات متوسط از منتقدین، فاتح مطلق گیشه ها بودن، "علاء الدین" با فروش اندکی بالای 1 میلیارد دلاری در سراسر جهان و "شیر شاه" با فروش خارق العاده حدود 1.2 میلیارد دلاری پس از تنها سه هفته از آغاز اکران.
"علاء الدین"، ساخته ی گای ریچی، کارگردان، فیلمنامه نویس و تهیه کننده بسیار نام آشنا و خوش نام انگلیسی و صاحب آثار کم نظیری همچون Snatch و Lock Stock and Two Smoking Barrels، رو نمیشه بازسازی سکانس به سکانس فیلم اصلی دونست؛ انحرافات و تفاوت هایی بین انیمیشن علاء الدین و بازسازی لایو اکشن اون وجود داره که شاید به مذاق طرفداران دو آتیشه این انیمیشن کلاسیک و محبوب چندان خوش نیاد اما به نظر من همین اختلافات باعث شدن بشه از زاویه کمی متفاوتی به این بازسازی نگاه کرد و لذت دو چندانی ازش برد.
این لذت، البته که به لطف بازی های بسیار خوب و وفادار به اصل اثر از ویل اسمیت (غول چراغ جادو)، مینا مسعود (علاء الدین) و نائومی اسکات (جزمین یا همون یاسمین خودمون)، همینطور موسیقی متن بسیار شنیدنی با تم عربی و رمز و راز خاص این موسیقی از آلن منکن و ترکیب اون با سکانس های رقص و آوازی که به خوبی طراحی شدن و دامنه ای گسترده از رقص های بومی و محلی و رقص های مدرن و امروزی رو شامل میشن، و نیز به مدد طراحی لباس، مو و گریم، و طراحی صحنه بسیار استادانه و مسحور کننده، چند چندان شده.
البته نمیشه این بازسازی رو خالی از نکات منفی دونست و برای اثبات این ادعا هم میشه به جلوه های ویژه ای اشاره کرد که در برخی موارد زیبا و طبیعی کار شدن (طراحی مدل رایانه ای "ابو" و "راجا" و برخی پس زمینه ها) و در مواردی هم مخاطب رو به یاد فیلم های چندین سال قبل میندازن و مطمئنا اگه چند سال به جلو بریم و نگاهی دوباره به این قسمت های فیلم بکنیم متوجه ضعف آشکار طراحی این مدل ها میشیم (برای مثال طراحی مدل رایانه ای ویل اسمیت که جای کار بیشتری داشت).
جا داره یادی هم کرد از دو بازیگر ایرانی الاصل مکمل این فیلم، یکی نوید نگهبان در نقش سلطان و دیگری نسیم پدراد در نقش دالیا، ندیمه ی شاهدخت یاسمین که دونستن این نکته برای ما میتونه جالب باشه.
با تمام این اوصاف، "علاء الدین" 1992 یک سحر و افسون عجیب و خاصی داشت که این بازسازی مدرن، با وجود تمامی خوبی ها و ویژگی های ستودنی و مثبتش، هرگز نمیتونه اون رو باز آفرینی کنه؛ این سحر و جادو شاید به خاطر سن کم خیلی از ما در زمان تماشای اون انیمیشن بود اما برای من، حتی اگه الان هم این دو فیلم رو در کنار هم قرار بدم، لذتی رو که از اون اثر کلاسیک خواهم برد قابل قیاس با تجربه این فیلم نخواهد بود.
"علاء الدین" 2019 یک بازسازی قابل تمجید و تا حد زیادی وفادار از یکی از زیباترین ساخته های کلاسیک استودیوی والت دیزنی محسوب میشه که تجربه ی لذت بخشی رو هم برای مخاطبان قدیمی و هم برای اون دسته ای که برای بار اول با این داستان مواجه میشن رقم میزنه.