Snowden ( 2016 )

جای بحث نیست که داستان زندگی ادوارد اسنودن به اندازه ی بحث برانگیزبودنش جذاب نیزهست و آنطور که در این فیلم الیوراستون میبینیم، این زندگی نامه ذاتاغیرسینمایی نیز بنظر میرسد.الیور استون با روایت کردن داستانی سرراست از دوران بزرگسالی شخصیت (که شامل یک دوره تقریبا ده سال از اوایل 2000 تا سال 2013 میشود) بجای روی آوردن به رویکردی خلاقانه تر، چیزی بنام مقاله ی ویکی پدیای سینمایی را فراهم آورده است. برای کارگردانی که معروفیتش را مدیون سبک و سوژه های بحث برانگیزی است که آثارش را بر آنها پی ریزی کرده، " اسنودن " خیلی پرت و بیروح به نظر میرسد.پروژه ای که در عین داشتن دیدگاه سیاسی خاص، فاقد شور لازم است.


استون فیلمسازی چپگراست و دیدگاه های سیاسی او کارش را از دیگران متمایز میکند. "اسنودن" نیز به همین صورت است. این فیلم ذاتا تقلب آمیز نیست ، اما بمانند همه ی فیلم هایی که دیدگاه سیاسی خاصی را ترویج میدهند، این فیلم نیز برخی از حقایق "ناخوشایندی" که در ساختار روایی جا نمیگیرند را نادیده میگیرد.با اینحال برخلاف “JFK” که تاریخی جایگزین را به منظور تطبیق تئوری های توطئه ی جیم گریسون خلق میکند، فیلم " اسنودن" در رسیدن به اهداف خود ناموفق است.اگر این فیلم تنها یک ایراد داشته باشد ، نجیب جلوه دادن شخصیت اصلی است.با اینحال قرار نیست که این اثر روایتی ابژکتیو از زندگی نامه ی اسنودن باشد ، بلکه داستان را از سمت اسنودن روایت میکند که البته همواره توسط رسانه ها نادیده گرفته شده است. و با اینکه چهره ای تقریبا غیرقابل باوراز اسنودن نشان میدهد اما نکات برجسته ای از اهمیت او در تاریخ معاصر و تکنولوژی که افشا کرده را بیان میدارد.بدون درنظرگرفتن درست یا غلط بودن طریقی که او این اطلاعات را بدست آورده ، این اقدام ، او را نه در زمره ی خائنین بلکه صرفا جزو افرادی قرار میدهد که صرفا اطلاعاتی از یک سازمان را لو داده اند. ممکن است که ما با روش اسنودن موافق نباشیم اما از منظر سناریوی " هدف وسیله را توجیه میکند" ،سخت است که با نتیجه ی کنش ادوارد اسنودن مخالفت بورزیم.


داستان فیلم "اسنودن" در ژوئن 2013 اتفاق میافتد هنگامی که قهرمان فیلم (با بازی جوزف گوردون لویت) درهتلی درهنگ کنگ هزاران سند طبقه بندی شده NSA را به روزنامه نگارانی با نام هایلوراپویترس (ملیسالئو)،گلنگرینوالد (زاکاریکوینتو)، وایوان ماکسویل به (تامویلکینسون) توزیع میکند.در حین مصاحبه با دو مرد و یک زن ، خاطرات و لحظات مهم زندگی اش در قالب فلش بک نمایش داده میشوند.این فلش بک هاصحنه هایی از آموزش های دریایی او در سال 2004؛ ملاقات دوست دخترش لیندسیویلز (شایلنوودلی) در یک کافه و بدنبال آن لاس زدن آنلاینش با وی ، تعامل با مربی سازمان سیا، کربن اوبرایان (ریس ایفانز)؛تشدیدسوءظن وی درمورد "شنود مکالفات تلفنی" توسط NSA و سیا؛ وتصمیم نهایی اش برای آگاه کردن عموم از این شرایط را نشان میدهد.


استون تلاش میکند تا بخش هنگ کنگ فیلم را با المان های تریلر اشباع کند. با اینحال از آنجایی که اکثر مردماز همه ی این جریانات و متعاقبا از پایان داستان آگاهی دارند ، استون در ایجاد این تعلیق ناکام میماند.این فیلم صرفا چیزهایی که درمستند شهروند شماره چهارارائه شده بود را قی میکند،مستندی که حکایتی است از دیدارلوراپویترسباادوارد اسنودن.فیلم "اسنودن" برخلاف داشتن بازی های محکم و درست ،به ندرت دراماتیک بنظرمی آید. تا پایان فیلم من چیزهای زیادی درباره ی حقایق زندگی اسنودن فرا گرفتم اما به شناختی از این مرد نرسیدم و داستان زندگی اش من را بخود جذب نکرد. این قطعا شکستی برای یک فیلمساز محسوب میشود.


بازیگران جالب توجه عمل میکنند اما بازیگران مکمل تاثیر ماندگار تری نسبت به بازیگران اصلی برجای میگذارند.جوزف گوردن لویت بازی کنترل شده ای ارائه میدهد (ظاهرا بخاطر اینکه رئالیستی تر باشد) اما این توجه ها را از بازی او دور میکند.در سکانس هتل ، او از همه بی حالتر بنظر میرسد. درجایی دیگر،شایلنوودلیشور و احساس بیشتری به نمایش می گذارد و بنابراین رابطه ی احساسی کمی بین آنها دیده میشود.ریس افانس در نقش کوربین براین همه ی توجهات را بخود جلب میکند. نیکولاس کیج با نقش کوتاهش به ما یادآور میشود که اگر بدنبال پرداخت قرض هایش نباشد، میتواند اجرای مناسبی ارئه دهد.در این فیلم او در تلاش است چشم ادوارد اسنودن را به آنچه درجریان است باز کند.


استون از پس بعضی چیزها بخوبی بر میاید. توضیحات قابل فهم فیلم از آنچه NSA میتواند برسر ملت آورد، اقدام برای رفع این خطر را توجیه میکند.یکی از این مسائل، شنود مکالمات تلفنی است.


در یکی ازسکانس های فیلم یک برنامه جستجو اختصاصی،میلیاردها ایمیل شخصی، وبلاگ و غیره را برای یافتن پیام های تهدید آمیز علیه جرج بوش مورد بررسی قرار میدهد.همچنین ادعاهایی میشود مبنی بر اینکه آژانس های امنیتی همه ی موبایل ها را هک میکنند و میتوانند همه وب کم ها، حتی اگر خاموش باشند را فعال کنند.پارانویا درمورد نظارت دولت زمانی قابل فهم می شود که مقایسه ای داشته باشیم بین آنچه اسنودن ثابت کرده که دولت انجام داده و آنچه که دولت میتواند انجام دهد.ممکن است که فیلم به طور کامل در دراماتیزه کردن تمام عواملی که منجر به تغییردیدگاه شخصیت شده اند ناموفق باشد (از وطن پرستی جناح راستی به افشاگری ناراضی)، امانشان میدهد که دولت چگونه میتواند در زمان حفاظت از خود، غیراخلاقی و بی رحمانه عمل کند.آژانس های امنیتی برای حفاظت شهروندان وجود ندارند، بلکه وجود دارند تا از رازهای خودشان مراقبت کنند.


فیلم با تغییر جالب توجهی پایان بندی میشود.در سکانس آخر که اسنودن در حال صحبت کردن است ، یک لپ تاپ صورت او را هنگامی که دوربین از جلوی او گذار میکند برای لحظه ی کوتاهی مخفی مینماید. در آن لحظه جوزف گوردن لویت با ادوارد اسنودن واقعی جایگزین شده است.هرکسی که کنجکاو به دانستن موضوع فیلم باشد خواهد دانست که طریقی که اسنودن زندگی اش را از نو میسازد رها شده است.با اینکه فیلم مسائلی سیاسی را به نفع خودش بیان میکند از اهمیت دستاورد های ادوارد اسنودن و چیزی که فاش کرده نمیکاهد. اسنودن میتوانست فیلم مهمی باشد.قطعا فیلم المان های مهمی را دارست . اما متاسفانه برخلاف موضوعش، خود فیلم معمولی است و به راحتی فراموش میشود.


منبع: سایت نقد فارسی