Arrival ( 2016 )

ساخت فیلم « ورود » که تقریباً با پنهان کاری همراه شده بود، پس از شروع تبلیغات بزرگ میدانی با یک جنجال عجیب و بزرگ آغاز شد و آن اشتباه طراح پوستر در درج المان های هنگ کنگ در صحنه مربوط به حضور موجودات فضایی در این منطقه بود. در واقع طراحان پوستر فیلم اشتباهاً تصویری از شانگهای را منتشر کرده بودند اما در پوستر آن منطقه نام هنگ کنگ درج شده بود که همین امر باعث هجوم کاربران هنگ کنگ به صفحات اجتماعی فیلم شد.

داستان فیلم درباره فرود موجودات ناشناخته بر روی سطح سیاره زمین است. اهالی زمین اطلاعی از انگیزه موجودات فضایی ندارند و در واقع نمی دانند که آیا آنها قصد نابودی زمین را دارند یا برای گفتگو به این سیاره آمده اند. در این وضعیت ارتش به سراغ دکتر لوئیس بنکس ( اِمی آدامز ) که استاد زبان شناسی است می رود تا بتواند با کمک او، ارتباطی میان انسانها و موجودات فضایی شکل دهد. تلاش های دکتر بنکس برای ارتباط با موجودات فضایی بسیار سخت پیش می رود و از طرف دیگر چین و روسیه اعلام کرده اند که بزودی جنگی را علیه موجودات فضایی آغاز خواهند کرد و...


در سالهای اخیر آثار فراوانی در ارتباط با حضور موجودات فضایی بر روی سیاره زمین ساخته شده که رویکرد اغلب آنان وقوع درگیری میان فضایی ها و ساکنین زمین بوده است. اما در فیلم « ورود » خبری از این حجم از خشونت ها نیست و اثر با مقدمه ای تاثیرگذار و هیجان انگیز آغاز می شود که طی آن سفینه های عجیب و غریب بی آنکه حرکت غیرمعقولی انجام دهند، به زمین رسیده و بصورت ثابت در آن قرار می گیرند تا مخاطب درگیر یک حس کنجکاوی قوی درباره دلایل حضور آنها بر روی زمین باشد. عنصر کنجکاوی و تعلیق در فیلم « ورود » در اوج خود قرار دارد و دنیس ویلنوو به بهترین شکل ممکن مخاطب را تشنه یافته حقیقت درباره موجودات ناشناس نگه می دارد.

با اینحال تمرکز فیلم نه بر روی موجودات فضایی بلکه بر روی شخصیت هایی است که به داستان وارد می کند و آنان را درگیر ارتباط با فضایی ها می نماید که در راٌس این هرم دکتر بنکس قرار دارد. ویلننو در ابتدای فیلم وضعیت او را در چند نما به تصویر می کشد تا مخاطب بداند که او فقدان بزرگی را تجربه می نماید و از لحاظ روحی در وضعیتی خاص قرار دارد. این خلاصه وضعیت ساده درباره دکتر بنکس در ادامه داستان و با قرارگیری این شخصیت در بطن ماجراهای مختلف به خوبی پرورش یافته و مخاطب نیز با او همراه می گردد. در واقع بنکس در مواجه با موجودات فضایی و البته افرادی که در اطرافش حضور دارند، به بلوغ می رسد که باعث می شود اثر در بخش شخصیت پردازی در اوج باشد و قهرمان داستان رها شده نباشد.


« ورود » در به تصویر کشیدن موقعیت موجودات فضایی نیز جزئیات فراوانی را رعایت کرده که کمتر در یک اثر تخیلی در دوران مدرن سینما به آن توجه شده است. موجودات فضایی فیلم بی آنکه انسان نما باشند و رفتاری انسان گونه داشته باشند، کاملاً از ساختاری منحصر به فرد برخوردار هستند که کنجکاوی مخاطب درباره آنها را بر می انگیزد. آنها نه ستیزه جو هستند و نه برای موضوع کلیشه ای نظیر استفاده از هسته زمین در اینجا حضور دارند، آنها آمده اند تا با اهالی زمین ارتباط برقرار نمایند و در این راه به نظر می رسد که حوصله فراوانی هم دارند!

اما شاید بتوان نقطه اوج هنر سازندگان « ورود » را در طرح مفاهیم اخلاقی در لایه های زیرین فیلمنامه عنوان کرد که در دو سال گذشته آثاری نظیر « مریخی » و « بین ستاره ای » سعی در دستیابی به آن داشتند اما به دلیل وجه بلاک باستر بودنشان این مفاهیم خیلی به چشم نیامد و در میان جلوه های ویژه و مباحث تکنیکی رنگ باخت. « ورود » با هوشمندی از گرفتار شدن در دام بسط دادن داستان به نقطه ای که هیجان و جلوه های ویژه را به روند اصلی فیلم مبدل می کند، فرار کرده و در عوض از حضور موجودات فضایی بر روی سیاره زمین به مباحث اخلاقی رسیده است.


در واقع در « ورود » تماشاگر ابداً قرار نیست که شاهد یک درگیری و قطعاً پیروزی اهالی زمین با برافراشتن پرچم باشد بلکه در اینجا عشق و ارتباط و البته درد فقدان به موضوع اصلی فیلم بدل می شود و برای معدود دفعات در تاریخ سینما، حضور موجودات فضایی منجر به ایجاد بُعد احساسی فراوان در داستان می گردد که خوشبختانه توسط فیلمساز مدیریت شده و به آرامی جای خود را در دل مخاطب ایجاد می نماید. « ورود » تلنگری به مخاطب بابت قضاوت ها و عدم درک متقابل و بطور کل، خودشناسی می زند که می تواند عواقب فراوانی داشته باشد.

ویلنوو در ساخته قبلی اش به نام « سیکاریو » نشان داده بود که تسلط کاملی به میزانسن و دکوپاژ آثارش دارد و این مسئله در « ورود » نیز به خوبی خودنمایی می کند. ویلنوو با بهره گیری صحیح از موسیقی متن در لحظات مختلف فیلم هیجان و آرامش را به اندازه به مخاطب ارائه می کند. فیلمبرداری اثر نیز تماشایی است و در فیلم خبری از برش های ناگهانی و تکانهای شدید دوربین درلحظات حساس نیست. هوشمندی فیلمبرداری مخصوصاً در قاب بندی ها ، « ورود » را به یک گزینه محتمل برای رقابت اسکار تبدیل می نماید.

در میان بازیگران فیلم نیز بازی های یکدستی به چشم می خورد. اِمی آدامز در نقش اصلی فیلم بهترین انتخاب برای بازی در نقش دکتر بنکس بوده است. آدامز به خوبی توانسته در لحظاتی از فیلم ویرانی احساستش را به تصویر بکشد و در لحظاتی دیگر درماندگی اش بابت نحوه ارتباط با موجودات فضایی را مجسم نماید. جرمی رینر و فارست ویتاکر نیز به خوبی اِمی آدامز را در فیلم همراهی کرده اند.


« ورود » قطعاً یکی از برترین آثار تاریخ سینما درباره حضور موجودات بیگانه بر روی سیاره زمین است. کریستوفر نولان اگرچه در « بین ستاره ای » تا حدودی موفق شده بود قدرت عشق و انسانیت را در یک سوم پایانی به تصویر کشیده و مخاطب را درگیر واکنش های احساسی نماید، اما هرگز به بلوغی که دنیس ویلنوو در « ورود » به آن دست یافته نرسیده است. ویلنوو با « ورود » اثری را به ارمغان آورده که مخاطب را غرق در احساساتی خواهد کرد که هرگز ، موجودات بیگانه فضایی قادر به رقم زدن آن نبوده اند! کمتر در تاریخ سینما شاهد اثری تخیلی بوده ایم که منجر به تفکر عمیق مخاطبش شود؛ « ورود » یکی از این معدود آثار است و احتمالاً در آینده آثاری با الهام از این فیلم ساخته و روانه سینما خواهد شد.

منبع:مووی مگ

محتوای ارائه شده در فیلمنامه‌ی "ورود" جدید نیست. تاکنون فیلم‌های زیادی از ابتدای درخشش سینما روی پرده‌ی بزرگ، رویدادهای این‌چنینی را بازگو کرده‌اند. ما از این رویدادها شگفت‌زده شده‌ایم، خیال‌پردازی کرده‌ایم، تصورشان کرده‌ایم و درباره‌شان نوشته‌ایم. سریال‌های تلویزیونی مشهوری در این‌باره ساخته‌شده‌اند. افسانه‌ای محلی در نوادای آمریکا از این نوع است. من درباره‌ی ارتباطی فرازمینی صحبت می‌کنم. افرادی وجود دارند که معتقدند این ارتباط قبلا اتفاق افتاده، با این حال ادعای آن‌ها تصدیق شده باشد یا نه، تاکنون هیچ مدرک قابل استناد و غیر قابل انکاری برای این مواجهه‌ی رمزآلود ثبت نشده در حالی که آدمی همان‌گونه که «استیون اسپیلبرگ» در فیلم خود اذعان کرد، معتقد است که « انسان در این جهان بی‌پایان تنها موجود متفکر نیست».

البته در هالیوود، بخش اعظم داستان‌هایی که بر اساس اولین تماس بشریت با موجودات بیگانه‌ شکل گرفته‌اند شامل خطر، تهاجم، نبرد و تخریب زیان‌بار هستند. حتی فیلم کلاسیکی چون «روزی که زمین از حرکت ایستاد» محصول 1951 درباره تهدید نابودی است. از آثار اخیر نیز در این ژانر می‌توان از «روز استقلال»، «جنگ دنیاها» ساخته اسپیلبرگ و سریال تلویزیونی «V» یاد کرد. از "ورود" می‌توان به عنوان اولین فیلم در این ژانر نام برد که دارای لحنی مناسب و اندیشمندانه است و واکاوی معقولانه‌ای از این مسئله دارد که چگونه یک فیلمنامه می‌تواند درست پرداخته شود و همچنین چه چیزی برای نسل انسان رخ می‌دهد اگر ملاقات کنندگان از جهان ما، تفاوت بسیار زیادی با بشریت داشته باشند به نحوی که فسلفه‌یارتباط و قوّه‌ی ادراک آن‌ها به موانعی برای تعامل متقابل تبدیل شود. "ورود" یک تجربه‌ی بی‌نظیر است، نه فقط برای پرورش این موقعیت به شکلی هوشمندانه و متفکرانه بلکه به این دلیل که تماشاگران هنگام تماشای آن غرق در فیلم می‌شوند و با دقت و توجه زیاد آن را دنبال می‌کنند. این یک تغییر خوشایند در جریان اصلی فیلم است و اگر "ورود" در گیشه نیز موفق باشد، تبدیل به راهنمایی برای تولیداتی خواهد شد که از طریق ناشیانه سعی در جذب تماشاگران بی‌علاقه دارند.

کمی پس از شروع فیلم، بیگانگان با سفینه‌هایی بزرگ و دراز و کشیده که کمی بالاتر از سطح زمین شناور هستند و در نقاط تصادفی از کره زمین فرود آمده‌اند، از راه می‌رسند. کسی نمی‌داند نیّتشان چیست چون ارتباط با آن‌ها به این سادگی نیست. اگرچهاین بیگانگان به راحتی اجازه ورود به سفینه و تماشای این اشیاء به طول هفت‌پا را به انسان‌ها می‌‌دهند، اما با این حال زبان هر گونه‌ی این موجودات برای دیگری ناآشناست. به هر حال، اگرچه این موجودات غریب واکنش‌های خصومت‌آمیزی ندارند اما گونه‌ی جنگ‌طلب و ذاتا بدگمانی چون انسان غیر از نقشه‌کشیدن برای مقابله کاری از دستش برنمی‌آید.

دکتر «لوییز بنکس (امی آدامز)» پروفسوری زبان‌شناس با شهرت جهانی است که گذشته‌ای غمناک دارد. در خانه‌ی زیبایش که مشرف بر دریاچه است، دچار سرگردانی شده و دختر زیبای نوجوانی را به یاد می‌آورد که به علت سرطان از دست داده‌است. این اتفاق تاثیر سهمناکی بر زندگی لوییز گذاشته و او را کم‌حرف و اندکی افسرده ساخته. حکومت، با نمایندگی کلونل «وبر (فارست ویتاکر)» با او تماس گرفته و تقاضای کمک می‌کند. آن‌ها از لوییز دعوت می‌کنند تا به تیم اولین تماس به همراهی فیزیک‌دان «ایان دانلی (جرمی رنر)» بپیوندد؛ او وارد سفینه‌ی بیگانه شده و فرآیند پرمشقت رمزگشایی پایه‌های زبان بیگانگان را آغاز می‌کند.

مسلما می‌توان بیشتر از این درباره "ورود" نوشتاما باعث فاش‌شدن سمت و سو و اتفاقات فیلم می‌گردد و لذت بینندگانی که فیلم را ندیده‌اند مخدوش می‌شود. اگرچه ممکن است ارتباط در قلب فیلم نهفته باشدولی روایت،آن را سریع و بدون وقفه پیش می‌برد و تبادلات میان انسان با بیگانه تنها نوع ارتباطی نیست که فیلم بررسی می‌کند بلکه به ارتباط درون‌گونه‌ای بین بیگانگاننیزپرداخته که حالتی خودمختار و ضددیگری دارد و همین باعث اختلال در روند کسب اطلاعات شده‌است.

ماده‌ی اصلی برای ساخت "ورود" داستان کوتاه برنده جایزه نوبل در سال 2000 به نام «داستان زندگی تو»نوشته «تد چیانگ» است که شاید در وهله اول به نظر برسد اقتباس سینمایی از آن ممکن نیست اما کارگردان «دنیس ویلِنوو» و فیلمنامه‌نویس «اریک هایزرِر» با زیرکی راهی برای آن یافته‌اند. مضمون‌های ضروری همچون زمان، جبرگرایی و زبان دست‌نخورده باقی مانده‌اند. فیلم با وضوح و جذابیت خاصی، ریزه‌کاری‌ها و تفاوت میان زبان گفتاری و نوشتاری را به نمایش می‌گذارد.

با نگاهی جزئی به کارنامه 17 ساله «امی آدامز» و نامزدی 5 جایزه اسکار، درمی‌یابیم که گستره‌ی متنوّعی از نقش‌های دمدمی‌مزاج و جدی را ایفا کرده ولی شاید تنها نقش او در فیلم «شک» بتواند در پیچیدگی روانشناسانه به پای نقش لوییز در این فیلم برسد. ویلنوو عمدا ما را در صحنه‌ای از فیلم که لوییز نگران است با چند حقیقت چشمگیر فریب می‌دهد و آدامز نیز در این فریب نقش دارد. این صحنه به درستی توسط کارگردان درک و اجرا شده. لوییز نماد نیست. او قوی و مستقل است اما هنگامی که به لحظات کشف حقیقت نزدیک می‌شود، دستانش به لرزه افتاده و نفس‌هایش بریده به گوش می‌رسد. «جرمی رنر» و «فارست ویتاکر» عملکردی منسجم دارند اما این فیلم، متعلق به امی آدامز است.

به گمان من تنها چهار فیلم در طی 40 سال گذشته را می‌توان نام برد که در زمینه‌ی ارتباط با ناشناخته به پای هوشمندی و کمال "ورود" می‌رسند: «برخورد نزدیک از نوع سوم»، «ورطه (نسخه‌ی مخصوص کارگردان)»، «تماس» و «میان‌ستاره‌ای». اسپیلبرگ، کامرون، زمیکس و نولان و اکنون کارگردان فرانسویِ متولد کانادا دنیس ویلنوو که توانست با "ورود" گام تازه و متمایزی در عرصه فیلمسازی و نسبت به تجربه‌های قبلیش «زندانیان»، «دشمن» و «سیکاریو» بردارد. امید پاسخ سوال خیلی ساده‌ای است که در هسته‌ی "ورود" جای دارد. فیلم بی‌نقص ساخته و ماهرانه پرداخته شده و بدون هیچ شکیباید نام «ویلنوو» را در میان نامزدهای اسکار امسال ببینیم. طبق کارنامه هنریِ فوق‌العاده‌ی او، خصوصا "ورود"، مطمئنا همه درباره‌ی پروژه‌ی بعدی او به نام "بلید رانر 2049" مشتاق و هیجان‌زده خواهند بود.

در کمتر فیلمی مثل "ورود" شاهد این میزان چاشنی علمی‌تخیلی کافی و به‌اندازه هستیم. افتتاحیه‌ی فیلم برای اولین تماس کاملا موثق است، به این شکل که بیگانگان شروع به تصرف این کره‌ی خاکی نکرده‌اند بلکه مردم زمین به آن‌ها واکنش نشان داده‌اند. همکاری بین‌المللی شاید در نگاه اول نیروبخش به چشم آید، اما بدگمانی و خواسته‌های سرخود ناحیه‌ای آن را بی‌اثر جلوه می‌دهد. ارتباط با بیگانگان یک معما را تشکیل می‌دهد که باید حل شود ولی به محض نزدیک‌شدن لوییز به کشف حقیقت، او مجبور به بازنگری خویشتن می‌شود. چرا این موجودات غریبه این‌جا هستند؟ آن‌ها چه می‌خواهند؟ رمز و راز نهفته در "ورود" به تدریج پیچیده‌تر می‌شوند. به این رموز، یک گروه متوهمِ متعصب را اضافه کنید که سعی در خنثی‌کردن فعالیت‌های لوییز دارند.

فیلم با سخنرانی پرشور «بیل پولمن» (همانند فیلم روز استقلال: بازخیز) یا حمله‌ی موقت نیروهای هوایی به سفینه‌ی بیگانگان پایان نمی‌یابد. تصمیم فیلم "ورود" برای پایان، بسیار رفیع و راضی‌کننده‌تر است. با وجود این‌که "ورود" درباره‌ی اولین تماس با فرازمینی‌هاست، اما بیشتر از تجربه‌های انسانی سخن می‌گوید تا موجودات غریب جهان دیگر. "ورود" یک فیلم فوق‌العاده و قدرتمند، و بدون شک از بهترین‌های سال 2016 است.


منتقد: جیمز براردینلی
مترجم: بابک مؤیدزاده
سایت: نقد فارسی